Łuszczyca – leczenie zachowawcze i pielęgnacja skóry – cz.1

Łuszczyca jest niezakaźną, zapalną i przewlekłą chorobą skóry. Dotyczy ona około 2-4% populacji. Występuje w równym stopniu u kobiet i u mężczyzn. Rozwój zmian łuszczycowych uzależniony jest od czynników środowiskowych, genetycznych i immunologicznych. Mimo wielu badań mechanizm powstawania choroby nie jest w pełni znany.

Choroba ta przebiega z łagodną, zwiększoną proliferacją naskórka, która w połączeniu ze stanem zapalnym doprowadza do pojawiania się zmian o różnym nasileniu. Mogą to być dyskretne zmiany grudkowe lub nawet rozległe ogniska łuszczycy zwyczajnej lub krostkowej. Łuszczyca może również dotyczyć zmian w układzie kostno stawowym, które przyczyniają się do problemów w codziennym życiu. Ma nawracający charakter i jest nieuleczalna. Mimo to istnieją metody łagodzenia jej objawów.

Pielęgnacja
Pielęgnacja skóry osób dotkniętych łuszczycą jest ważną, codzienną czynnością a systematyczna pielęgnacja pomaga leczyć aktualne zmiany skórne i zapobiegać nowym wykwitom. Skóra osób chorych na łuszczycę powinna być konsekwentnie złuszczana, nawilżana i natłuszczana. Do pielęgnacji skóry dotkniętej łuszczycą stosuje się emolienty i humektanty. Emolienty tworzą na skórze okluzję. Efektywnie zabezpieczają przed utratą wody. Wyróżniamy emolienty hydrofobowe oraz emolienty tłuste (oleje roślinne, masła, tłuszcze zwierzęce, wosk pszczeli). Humektanty nawilżają skórę poprzez wiązanie wody, zatrzymując ją w warstwie rogowej naskórka. Należą do nich substancje takie jak: gliceryna, mocznik, kwas glikolowy i mlekowy, kwas hialuronowy. Popularnym humektantem jest dekspantenol (pochodna wit. B5). Ma on wysoką stabilność w roztworach wodnych, dzięki czemu znalazł dobre zastosowanie w kosmetologii. Ma on działanie nawilżające, łagodzące i przeciwzapalne. Preparaty do pielęgnacji można spotkać pod postacią olejków, kremów, żeli, emulsji.

Oczyszczanie i kąpiele lecznicze
Oczyszczanie to bardzo ważna czynność podczas pielęgnacji skóry dotkniętej łuszczycą. Chorym zaleca się kąpiel w wannie w wodzie o temp. 30-36 st. C. Najlepiej robić to dwa razy dziennie, rano i wieczorem. Emolient należy rozmieszać w naczyniu z gorącą, niemalże wrzącą wodą. Taki roztwór należy wlać do wanny z wodą. W ten sposób rozpuści się on równomiernie. Kąpiel powinna trwać około 5-10 minut. Oczyszczanie skóry pod prysznicem powinno wyglądać nieco inaczej. Przed wejściem pod prysznic na ciało należy nałożyć emolient. Ze szczególną dokładnością trzeba uwzględnić miejsca ze zmianami łuszczycowymi oraz obszary suchości skóry. Przy użyciu miękkiej gąbki należy zmyć preparat. Zalecane jest posiadanie antypoślizgowej maty. Kosmetyki tego typu sprawiają, że ciało jest śliskie. Po dokładnym opłukaniu ciała czystą wodą należy osuszyć ciało miękkim ręcznikiem.

Pielęgnacja ciała
Stosowanie emolientów jest nieodłącznym elementem leczenia zachowawczego skóry dotkniętej łuszczycą. Oczyszczoną skórę ze zmianami łuszczycowymi należy nawilżać przeznaczonymi do tego preparatami. Występują one w różnych postaciach. Do codziennej pielęgnacji zalecane jest używanie kremów i maści. Posiadają one właściwości okluzyjne i zapobiegają utracie wody. Ich rolą jest również odbudowa bariery naskórkowej. Dzieje się to poprzez dostarczenie składników lipidowych do warstwy rogowej. Emolienty redukują suchość skóry i stany zapalne, dzięki czemu zmniejszają dotkliwy świąd. Stosowane są dodatkowo podczas leczenia specjalistycznego lub jako monoterapia. Częstotliwość stosowania preparatów nawilżających jest indywidualna, jednak zwykle zaleca się ich użycie nie rzadziej niż 2-3 razy dziennie. Ich efekt utrzymuje się około 6 godzin. Konieczne jest stosowanie emolientów bezpośrednio po kąpieli. Stosowanie emolientów jest wskazane przed terapią naświetlaniem metodami UVB i PUVA. Na początkowym etapie leczenia stosowane są kremy i maści, które mają działanie keratolityczne. Poprawia to skuteczność naświetleń. Środki nawilżające należy stosować także, gdy zmiany są płaskie i nie mają łuski. Tutaj dobrze sprawdzają się preparaty z mocznikiem. Emolienty pomagają odbudować płaszcz lipidowy, zwiększają również elastyczność skóry.

Pielęgnacja skóry głowy i włosów
Do czesania włosów zaleca się używanie szczotek z naturalnym włosiem. Niewskazane są plastikowe zamienniki. Nie należy używać lokówek i wałków, ponieważ wysuszają one skórę głowy i wyrywają włosy. Suszenie włosów powinno mieć miejsce przy użyciu niskiej temperatury. Musi to się odbywać w odległości minimum 30 cm od głowy. Wskazana jest umiarkowana ekspozycja na słońce i powietrze. Mycie głowy powinno być delikatne. Okolice uszu należy dokładnie myć i osuszać. Do mycia głowy wykorzystywane są szampony z dziegciem. Aktualnie dostępne na rynku preparaty dziegciowe pozbawione są nieprzyjemnego zapachu. Podczas ich używania nie należy wystawiać skóry głowy na działanie promieni słonecznych.

Pielęgnacja rąk
W przypadku występowania zmian łuszczycowych na dłoniach należy ograniczyć używanie mydeł i detergentów, ponieważ przyczyniają się one do pękania i wysuszania skóry. Ważne jest zachowanie dużej ostrożności podczas wykonywania czynności, które mogą zakończyć się skaleczeniem. Jeżeli łuszczyca występuje na wewnętrznej stronie dłoni łatwo o pękanie naskórka. Sprzyja to przedostaniu się bakterii i zakażeniu. Zalecane jest używanie rękawiczek, jednak ponieważ skóra potrzebuje dostępu do powietrza, dlatego należy to robić z umiarem. Trzeba dbać, aby zimą ręce pozostawały ciepłe. W tym okresie wskazane jest noszenie ciepłych rękawiczek (skórzane, wełniane). Paznokcie dotknięte łuszczycą powinny być krótkie. Po myciu rąk należy dokładnie osuszyć paznokcie. Do nawilżania rąk zaleca się stosowanie balsamów.

 

Piśmiennictwo u autorki
Dr Joanna Klonowska
Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie