Łuszczyca - czynniki wpływające na stopień zaawansowania zmian skórnych – cz.2

Rozwój zmian łuszczycowych uzależniony jest od czynników środowiskowych, genetycznych i immunologicznych. Mimo wielu badań mechanizm powstawania choroby nie jest w pełni znany. Istotną rolę w terapii łuszczycy odgrywa wykluczenie czynników zaostrzających zmiany chorobowe.
 

Dieta

Duże znaczenie w terapii łuszczycy ma właściwe żywienie. Nieracjonalna dieta wpływa na nasilenie zmian chorobowych. Wykazano, że istnieje związek pomiędzy stanem błony śluzowej żołądka, a zaostrzeniem zmian łuszczycowych. Nie ma jednakowej diety dla wszystkich chorych na łuszczycę. Istnieją badania wykazujące, że zmiana nawyków żywieniowych poprawia przebieg choroby. Zmiana ta zmniejsza też ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych. W profilaktyce łuszczycy szczególnie zalecana jest dieta śródziemnomorska. Wskazana jest też w innych chorobach o charakterze zapalnym. Jest ona uboga w kwasy tłuszczowe, a bogata w kwasy omega-3. Dostępnych jest dużo wariantów tej diety. Różnią się od siebie, np. ilością spożywanego tłuszczu, rodzajów warzyw, owoców, mięsa, serów oraz mleka. W standardowej diecie śródziemnomorskiej występują: oliwa z oliwek, produkty roślinne (zboża, owoce, warzywa, orzechy, rośliny strączkowe). Drób i ryby spożywane są w umiarkowanym stopniu. Dieta śródziemnomorska uznawana jest za ważne uzupełnienie leczenia. Dieta niskoenergetyczna zalecana jest osobom o nadmiernej masie ciała. Aktywizuje ona występujące mechanizmy przeciwzapalne. Dieta ta pozytywnie wpływa na zmiany łuszczycowe. Po zredukowaniu masy ciała obniża się stężenie markerów prozapalnych i cytokin. Stosowanie diety niskoenergetycznej skutecznie obniża masę ciała. U osób z otyłością ryzyko wystąpienia łuszczycy jest 35-krotnie wyższe niż u osób szczupłych. W zmianach łuszczycowych występuje nadmiar kwasu arachidowego i jego pochodnych. Mają one działanie prozapalne. Kwas ten przyczynia się do pobudzenia produkcji cytokiny IL-1. Kwas arachidowy spotkać można w produktach pochodzenia zwierzęcego. Dieta wegetariańska zmniejsza wytwarzanie stanów zapalnych. Jest ona dietą bogatą w antyoksydanty występujące w warzywach, owocach i ziołach oraz w wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Osoby stosujące tę dietę spożywają głównie zboża, kasze, grzyby, orzechy, owoce i warzywa. Dieta ta zmniejszenia ryzyko występowania chorób sercowo-naczyniowych. Prowadzi też do utrzymania odpowiedniego stężenia kwasu moczowego.

Stres

Stres może wywołać gwałtowne zmiany łuszczycowe. Jednak jego wpływ na występowanie łuszczycy jest ciężki do określenia. Czynnik ten jest kwestią indywidualną. Różny poziom stresu inaczej wpływa na poszczególnych pacjentów. Oprócz stresu powiązanego z samą chorobą wpływ mogą mieć także inne jego źródła. Do najczęstszych należą: problemy osobiste, praca, uraz psychiczny. Stres może przyczynić się do powstania pierwszych zmian łuszczycowych oraz późniejszych nawrotów łuszczycy.

Słońce

Latem często następuje złagodzenie lub ustępowanie zmian łuszczycowych. Słońce działa jak naturalna terapia. Promienie słoneczne docierające do skóry osoby z łuszczycą mają pozytywny na nią wpływ. Zmniejszają dolegliwości wywołane przez chorobę. Należy jednak uważać, gdyż istnieje grupa ludzi, u których efekt jest odwrotny. W takich przypadkach zmiany skórne zaostrzają się. Słońce może bardzo pomóc w terapii, należy jednak korzystać z niego ostrożnie. Odwrotnie jest z wizytą w solarium. Lampy tam używane emitują promieniowanie UVA. Solarium nie ma dużych właściwości leczniczych przy terapii łuszczycy. Solarium pomaga nielicznym osobom. Przeważnie nie powoduje poprawy, która zadowoliłaby pacjenta.

Urazy

Zdarza się, że łuszczyca pojawia się wskutek uszkodzenia lub urazu skóry. Nazywane to jest objawem Koebnera. Do rodzajów urazów przyczyniających się do wystąpienia nowych zmian łuszczycowych należą: szczepienia, golenie, skaleczenia, oparzenia skóry, ukąszenia, ugryzienia, tatuaże, blizny pooperacyjne, czyraki, akupunktura i inne. Infekcje Ostre, jak też przewlekłe infekcje mogą wywołać łuszczycę. Zakażenia paciorkowcowe wykazują największą rolę w przebiegu łuszczycy. Zakażenie tą bakterią w wielu przypadkach doprowadza do nasilenia już istniejących zmian łuszczycowych lub powstawania nowych. Zaostrzenie łuszczycy może także powodować zakażenie wirusowe (ospa wietrzna). Osoby chore często mylnie łączą pogorszenie stanu zdrowia z lekami stosowanymi podczas infekcji. Szybko podany lek może powstrzymać nawrót choroby. Wirus HIV przyczynia się do częstszego zachorowania na łuszczycę, niż u osób zdrowych. Cięższy przebieg obserwuje się u osób z AIDS.

Dym papierosowy

Palenie przyspiesza procesy starzenia się skóry. Zwiększa też wytwarzanie wolnych rodników. Ma również szkodliwy wpływ na układ immunologiczny. Przebywanie wśród osób palących jest tak samo szkodliwe. Osoby palące zagrożone są ostrzejszym przebiegiem łuszczycy i bardziej opornym leczeniem. Infekcje gardła wywołane paleniem papierosów mogą doprowadzić do pojawiania się nowych i zaostrzenia się obecnych zmian łuszczycowych.

Dr Joanna Klonowska
Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie

Piśmiennictwo u autorki