Popularyzowanie wiedzy w zakresie żywności i żywienia w gabinetach kosmetologicznych
Do podstawowych umiejętności kosmetologa zalicza się zdolność diagnozowania rodzajów cer, znajomość sposobów ich pielęgnacji, w tym metodyki zabiegów kosmetologicznych, oraz udzielanie porad. Aktualnie kosmetolog występuje w roli nie tylko realizatora zaleceń/wskazań pielęgnacyjnych skóry, ale głównie doradcy i konsultanta wspierającego klienta gabinetu kosmetologicznego w działaniach prozdrowotnych i uzupełnianiu wiedzy oraz umiejętności w dbaniu o zdrowie.
Edukacja zdrowotna ma coraz większe znaczenie w działalności zawodowej kosmetologów, a rozwój profilaktyki i edukacji zdrowotnej jest przyszłością kosmetologii. Praca edukacyjna kosmetologa może się odbywać przy okazji codziennych działań zawodowych z wykorzystaniem wykształcenia nabytego w trakcie studiów, a także podczas realizacji projektów prozdrowotnych realizowanych na zlecenie różnorodnych instytucji. Takie postrzeganie pracy kosmetologa, istotne z punktu widzenia zdrowia publicznego, wiąże się także z zagadnieniami dotyczącymi żywności i żywienia oraz popularyzowaniem wiedzy o korzystnym wpływie na zdrowie i urodę prawidłowych nawyków żywieniowych.
Popularyzacją wiedzy żywieniowej powinno się objąć wszystkie grupy ludności, niemniej w pierwszej kolejności osoby szczególnie zagrożone niedoborami składników odżywczych, tj. dzieci i młodzież, osoby starsze, kobiety ciężarne i karmiące. Klientami salonów zdrowia i urody są osoby o dużej rozpiętości wiekowej: kobiety, mężczyźni, młodzież, reprezentujący różne środowiska społeczne. Dlatego upowszechnianie wiedzy żywieniowej w gabinetach kosmetologicznych z założenia może być adresowane do szerokiego kręgu odbiorców. Szczególnie ważną częścią klienteli gabinetów są ludzie młodzi, u których nieprawidłowe zachowania żywieniowe są główną przyczyną nadwagi i otyłości prostej, stąd główny nacisk w edukacji żywieniowej powinno się kłaść na tę właśnie grupę.
Gabinety kosmetologiczne jako element systemu pozaszkolnej edukacji żywieniowej
Upowszechnianiem wiedzy żywieniowej zajmuje się głównie szkolnictwo oraz pozaszkolne placówki edukacyjne, gdzie treści powinni przekazywać specjalnie przeszkoleni nauczyciele, najlepiej absolwenci takich kierunków studiów, jak technologia żywności i żywienia człowieka lub dietetyka. Wśród zawodów wywodzących się z obszaru nauk o zdrowiu na szczególną uwagę zasługują kosmetolodzy, którzy posiadają szeroki zakres wiedzy i umiejętności do promowania zdrowia i edukacji zdrowotnej w miejscu swojej pracy i w środowisku lokalnym.
Dobrze wykształcony i świadomy zagrożeń zdrowotnych kosmetolog nierzadko jako pierwszy może wykryć nieprawidłowości w wyglądzie i funkcjonowaniu organizmu, jakimi są nadwaga i otyłość. Korzystając ze swojej wiedzy, kosmetolog może skutecznie zachęcić klientkę do stosowania działań prozdrowotnych lub, gdy to niezbędne, skierować do odpowiedniego specjalisty, na przykład dietetyka.
Współczesny model holistycznej opieki nad osobami z problemem nadwagi i otyłości w zakresie wypracowania szczupłej i zdrowej sylwetki wymaga współpracy i współodpowiedzialności zawodowej wszystkich członków zespołu terapeutycznego, w którego skład powinni wchodzić specjaliści z zakresu medycyny, dietetyki i wychowania fizycznego, a także kosmetolodzy wywodzący się z obszaru nauk o zdrowiu. Podstawą efektywnej współpracy powinna być świadomość zakresu kompetencji, roli i zadań u wszystkich członków tego zespołu, gdyż mając jasno ustalone cele i zasady działania, mogą się przyczynić do poprawy jakości opieki nad takimi osobami. Ważne jest, aby kosmetolodzy informowali swoich klientów o słuszności i skuteczności tak skonstruowanego modelu zespołu terapeutycznego.
Zakres i cele edukacji zdrowotnej w zakresie żywności i żywienia w gabinetach kosmetologicznych
Upowszechnianie wiedzy o prawidłowym żywieniu w gabinetach kosmetologicznych powinno obejmować w możliwie szerokim zakresie wszystkie grupy ludności. Wymaga ono nie tylko głębokiej wiedzy, ale i dużej odpowiedzialności, a jego głównym celem jest osiągnięcie poprawy stanu zdrowia społeczeństwa. Spełnienie tego zamierzenia może być możliwe poprzez realizowanie celów podrzędnych, które mogą być stosowane w odniesieniu do gabinetów kosmetologicznych i ich klientów. Do tych celów należą:
- poznanie, zrozumienie i zaakceptowanie podstawowych zasad prawidłowego żywienia,
- wykształcenie świadomej potrzeby praktycznego stosowania tych zasad jako istotnego elementu profilaktyki chorób na tle wadliwego żywienia,
- poznanie i zrozumienie wad najczęściej stosowanych diet odchudzających oraz ich niekorzystnego wpływu na zdrowie,
- zmiana niewłaściwych nawyków i zwyczajów żywieniowych.
Zakres upowszechnianej wiedzy żywieniowej powinien wynikać ze znajomości sposobu żywienia osób, do których jest ona kierowana, popełnianych przez nie błędów żywieniowych i wynikających stąd potrzeb. Duże znaczenie ma także zapoznanie się z oczekiwaniami, poziomem wiedzy i zdolnościami percepcyjnymi odbiorców, przy uwzględnieniu takich danych jak: płeć, wiek, miejsce zamieszkania, stan zdrowia, sytuacja materialna, charakter wykonywanej pracy, i innych uznawanych za istotne, na przykład związanych ze stylem życia (sposób spędzania wolnego czasu, palenie papierosów, aktywność fizyczna, stosowanie używek itp.).
Metody przekazywania wiedzy żywieniowej i popularyzacji właściwych nawyków żywieniowych wśród klientów gabinetów kosmetologicznych
Wpływ na podnoszenie świadomości żywieniowej ma sposób i forma przekazywania informacji. Niezwykle istotne jest, aby kosmetolodzy kształceni do roli edukatora żywieniowego mieli odpowiednie przygotowanie do upowszechniania wiedzy o żywności i żywieniu wśród swoich klientów. Kosmetolog uzyskując tytuł specjalisty w dziedzinie kosmetologii, może prowadzić tylko podstawowe poradnictwo dietetyczne w zakresie żywienia dorosłych. Szkolenie kosmetologów powinno się odbywać na kursach, wykładach prowadzonych przez specjalistów na przykład w ramach przedmiotu dietetyka i żywienie człowieka, w połączeniu ze szkoleniem pedagogicznym, które pozwoli odpowiednio dobrać metodę przekazywania wiedzy żywieniowej.
Zgodnie z zasadami dydaktyki upowszechnianie w gabinetach kosmetologicznych wiedzy o żywieniu można prowadzić w bezpośrednim kontakcie z ludźmi na organizowanych w tym celu wykładach, pogadankach, dyskusjach, pokazach, pomiarach, kursach albo w ramach poradnictwa indywidualnego.
Popularyzowanie właściwych nawyków żywieniowych oraz wiedzy o żywności i żywieniu można też prowadzić pośrednio. W kontekście gabinetu kosmetologicznego mogą to być nagrania, filmy, fotografie, plansze, obrazy, rysunki, wykresy, diagramy, przyrządy pomiarowe i różnego rodzaju wydawnictwa.
Oceniając warunki pracy kosmetologów, preferowanym sposobem przekazywania swoim klientom informacji o zdrowiu, żywności i żywieniu będą indywidualne rozmowy prowadzone przy okazji przeprowadzania procedur kosmetologicznych, organizowane cyklicznie konsultacje, czy warsztaty ze specjalistami dietetykami, wręczanie ulotek, broszur oraz filmy edukacyjne. Działania edukacyjne można prowadzić wykorzystując materiały własnego autorstwa lub oprzeć się na tych dostępnych dla ogółu społeczeństwa, tworzonych przez najkompetentniejszych ekspertów na potrzeby różnorodnych projektów prozdrowotnych.
Współczesne gabinety kosmetologiczne to według wielu autorów nie tylko miejsce realizacji pielęgnacyjno-upiększających procedur kosmetologicznych, stanowią one także element nieformalnego systemu realizacji edukacji zdrowotnej i kształtowania zachowań prozdrowotnych. Efektywne upowszechnianie wiedzy żywieniowej wśród klientów gabinetów kosmetologicznych może się przyczynić do pożądanej zmiany tej sytuacji w całym społeczeństwie.
dr Joanna Klonowska
Wydział Nauk o Zdrowiu
Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie
