Mikronakłuwanie jako metoda poprawy kondycji skóry.

Mikronakłuwanie (inaczej rolowanie, czy terapia indukcji kolagenu CIT) jest specyficzną formą mezoterapii igłowej, która poprawia kondycję skóry. W odróżnieniu od mezoterapii klasycznej, polegającej na ostrzykiwaniu skóry substancją leczniczą przy użyciu strzykawki lub specjalnego pistoletu, do zabiegu mikronakłuwania wykorzystywane tzw. rollery (dermarollery, mezorellery) wyposażone w mikroigły (od kilkudziesięciu do kilkuset) za pomocą których wykonuje się dziesiątki tysięcy małych ukłuć skóry.
 

Mechanizm działania zabiegu mikronakłuwania
Jest dwutorowy, a w zależności od długości użytych igieł proporcja tych komponentów zmienia się na korzyść jednego z nich:

1. Nakłucia otwierają ścieżki łatwego i szybkiego dostarczania substancji aktywnych, zawartych w koktajlach medycznych oraz kosmetycznych poprzez powstałe w skórze mikroskopijne otworki. Nakłuwanie, pełniąc rolę promotora przejścia transepidermalnego, umożliwia substancjom aktywnym lepszą penetrację w głąb skóry, wielokrotnie (nawet do 50%) zwiększając ich przenikanie. Daje to spektakularne efekty, nieosiągalne przy tradycyjnym stosowaniu kosmetyków.
2. Nakłucia wywołują fizjologiczną reakcję skóry na uraz, która uruchamia w jej głębszych warstwach szereg naturalnych procesów regeneracyjnych, prowadzących do uwolnienia czynników wzrostu, biorących udział w procesie gojenia ran i pobudzenia aktywności fibroblastów. Ta stymulacja naturalnych mechanizmów naprawczych w efekcie końcowym prowadzi do zwiększenia syntezy elementów strukturalnych skóry właściwej, m.in. kolagenu typu I i III, elastyny oraz glikozaminoglikanów, w tym kwasu hialuronowego. Również w warstwach żywych naskórka zwiększa się ilość keratynocytów, co powoduje jego pogrubienie i wzmocnienie bariery ochronnej. Wszystko to powoduje skuteczne niwelowanie objawów starzenia się skóry, zmniejszenie efektów działania grawitacji, a także redukcję powstałych już zmian, takich jak blizny i rozstępy.

Znaczenie długości igieł w planowaniu efektów zabiegowych
Do zabiegów mikronakłuwania używa się igieł o różnej długości w zależności od celu, jakiemu ma służyć dany zabieg, stąd też ich efekty zależą od tego, jakimi igłami się posługujemy. Ze względu na długość igieł zabiegi te dzieli się na:

Płytkie mikronakłuwanie – wykonywane jest przed lub po aplikowaniu preparatów kosmetycznych. Zabiegi te stosuje się:

• W kosmetycznej pielęgnacji domowej – W zabiegach domowych stosuje się rollery o najkrótszych igłach (0,2-0,3 mm) przede wszystkim w celu ułatwienia substancjom aktywnym zawartym w kosmetykach pokonania bariery skórnej. Jego użycie stymuluje także produkcję kolagenu i elastyny, chociaż w dużo mniejszym stopniu niż w przypadku urządzeń kosmetologicznych czy medycznych. Stosowanie rollerów do użytku domowego jest bezpieczne, nie powoduje krwawienia i jest bezbolesne. Przerwy między zabiegami powinny wynosić 2-3 dni. Prawidłowo przechowywany roller należy wymienić po 3-4 miesiącach. Długość igieł powinna być szczegółowo dopasowana do stanu i typu skóry przez kosmetologa. Zwykle dobór długości igieł jest następujący:
  - Dla skór normalnych, o prawidłowej grubości, bezproblemowych, bez widocznych oznak wrażliwości zalecany jest roller 0,3 mm.
  - Dla skór cienkich, delikatnych, z widocznymi naczynkami zalecany jest roller 0,25 mm.
  - Dla skór bardzo cienkich, wrażliwych, z bardzo płytko położoną siateczką naczyń krwionośnych oraz w I fazie trądziku różowatego zalecany jest roller 0,2 mm.
• W kosmetologicznej pielęgnacji gabinetowej – W zabiegach profesjonalnych stosuje się rollery o igłach długości 0,5-1,0 mm. Po zabiegach z użyciem igieł o takiej długości może wystąpić obrzęk i rumień, sporadycznie niewielkie krwawienie, dlatego wykonywany jest on w warunkach gabinetowych przez kosmetologów. Skóra do zabiegów zwykle nie wymaga znieczulenia, jednak zależy to od osobniczej wrażliwości na ból. Zaleca się wykonywanie zabiegów nie częściej niż raz w tygodniu. Rollery kosmetologiczne powinny być przechowywane zgodnie z zaleceniami producenta i utylizowane po 5-10 zabiegach. Różnice w efektach zabiegów profesjonalnych można dostrzec porównując dwie skrajne wartości długości igieł:
  - Roller 0,5 mm – Dla kosmetologów pracujących samodzielnie jest to rekomendowana długość igieł. Przy takich parametrach igieł rola zwiększenia przenikania jest tak samo istotna, jak stymulacja nowego kolagenu i elastyny. Przy stosowaniu rollera 0,5 mm przenikanie składników aktywnych jest maksymalne, dlatego bardzo ważny jest wybór składników aktywnych użytych do zabiegu. Jest to najlepsza długość igieł w przypadku plam pigmentacyjnych i nierównego kolorytu skóry – dłuższe igły mogą zwiększać przebarwienia przez uszkadzanie melanocytów, które znajdują się właśnie na głębokości około 0,5 mm.
  - Roller 1.0 mm – Kosmetolodzy pracujący pod nadzorem lekarza mogą używać rollera o długości igieł 1,0 mm. Stosowanie rollerów 1,0 mm jest rekomendowane w przypadku skóry, która szczególnie wymaga przebudowy oraz indukcji kolagenu i elastyny, np. w przypadku zmarszczek, blizn i rozstępów.

Głębokie mikronakłuwanie – Przyjmuje się, że w odróżnieniu od mikronakłuwania płytkiego ten rodzaj nakłuwania wykonywany jest przez lekarzy za pomocą tzw. rollerów medycznych, igłami o długości 1,5 mm lub dłuższymi. W zabiegu tym wykorzystuje się głównie wywołaną mikro nakłuciami skóry stymulację procesu gojenia, co prowadzi do zwiększonej produkcji kolagenu i elastyny. Gdy celem zabiegu jest pełna, głęboka rewitalizacja skóry, niezbędne jest użycie rollera o dłuższych igłach – powyżej 2 mm. Redukcja ubytków skóry, blizn zanikowych, rozstępów, lift twarzy – wymaga igieł od 2,5 do nawet 5 mm długości. Zabieg głębokiego mikronakłuwania może być też stosowany w terapii łysienia czy trądziku zaskórnikowego.

Zabiegi te są bardzo skuteczne, a ich efekty często spektakularne, zwłaszcza przy redukcji rozstępów. Jednak tak głębokie nakłucia są bardzo bolesne, co powoduje konieczność znieczulenia pacjenta. Nakłucia doprowadzają także do uszkodzenia naczyń krwionośnych (skrwawienia), co na kilka dni wyłącza go z codziennych zajęć, ponieważ ślady po nakłuciach znikają zazwyczaj całkowicie dopiero po 5 dniach. Wyjątek stanowią okolice oczodołów – wtedy wchłanianie krwawych wylewów jest jeszcze dłuższe i trwa ok. 7-10 dni. Zabiegi wykonuje się co 3-4 tygodnie, ponieważ skóra musi być całkowicie wygojona przed następnym zabiegiem. Rollery wymienia się po 4-5 zabiegach. W niektórych zabiegach mikronakłuwania stosowane jest dodatkowo podciśnienie, dzięki któremu skóra poddawana zabiegowi jest zasysana do wewnątrz rollera. Mimo, że igła jest tu krótsza, nakłucia płytsze a powstałe po nakłuciach igłami kanaliki pozostają krócej otwarte, można osiągnąć podobne efekty, jak w zabiegach bez użycia podciśnienia. Osoby poddające się nakłuwaniu już po pierwszym zabiegu odczuwają, że skóra „pracuje”. Jest bardziej napięta, gładsza i wygląda świeżo. Pierwsze efekty widoczne są już kilku dniach, rezultaty trwałe zaczynają być widoczne po 2-3 miesiącach, a sam proces regeneracji i spłycania się zmarszczek może trwać nawet do 12 miesięcy (utworzenie nowych włókien kolagenowych zajmuje od kilku miesięcy do roku).

Przebieg zabiegu na przykładzie rollera kosmetologicznego

• Wykonanie pełnej diagnostyki skóry i ocena jej stanu (kwalifikacja klienta do zabiegu następuje tylko wtedy, gdy zostały wykluczone zmiany chorobowe będące przeciwwskazaniem do zabiegu)
• Przedstawienie klientce procedury zabiegu i jego specyfiki
• Dobór do rodzaju skóry odpowiedniego typu rollera
• Wykonanie demakijażu, osuszenie skóry
• Wykonanie peelingu, jeżeli warstwa rogowa naskórka jest gruba, szorstka i łuszczy się
• Odkażenie skóry środkiem do tego przeznaczonym
• Aplikacja koktajlu lub serum
• Wykonanie zabiegu nakłuwania przez ok. 15 minut, poprzez szybkie, zdecydowane ruchy we wszystkich kierunkach lekko naciągając skórę, Zaleca się rolować skórę w kierunku od dekoltu przez szyję w stronę twarzy. W trakcie nakłuwania należy: - Zwrócić szczególną uwagę na miejsca z oznakami starzenia (zmarszczki, przebarwienia, itp.) - Unikać mocnego przyciskania rollera do skóry, szczególnie w okolicach oczu, ust i czoła - Omijać skórę w okolicy obojczyków, na grzbiecie nosa i powiekach - Zakończyć rolowanie danego obszaru, jeżeli skóra zaczerwieni się i przejść do kolejnego
• Nałożenie maski nawilżająco-łagodzącej, która zmniejszy podrażnienie i zaczerwienienie skóry oraz ochronnego kremu

Reakcje skóry w czasie i po zabiegu mikronakłuwania
W czasie zabiegu skóra na ogół mocno się zaczerwienia, ponieważ jest silnie stymulowana i podrażniona mikroporacją naskórka. Pojawia się uczucie pieczenia, które może trwać kilka godzin (ale często znika w ciągu godziny). Zaczerwienienie skóry trwa od 1 godziny (czasem krócej) do kilku, a czasem i kilkunastu godzin. Jest to normalna reakcja. Po zabiegu bardzo często przez 2-3 dni utrzymuje się zwiększona suchość skóry, którą należy likwidować za pomocą kosmetyków odbudowujących naturalną barierę hydrolipidową skóry.

Jeśli w czasie zabiegu mikronakłuwania płytkiego nastąpi uszkodzenie naczynia krwionośnego (pojawi się krew) – oznacza to, że do zabiegu użyto rollera o niewłaściwej długości igieł i przy następnym zabiegu powinno to być skorygowane.
W zabiegach głębokiego mikronakłuwania uszkodzenie naczyń krwionośnych i doprowadzenie do krwawienia inicjuje proces naprawczy oraz wydzielanie czynników wzrostu, stąd jest to normalny a nawet pożądany objaw.
Bardzo istotny jest fakt, że mikronakłuwanie nie powoduje powikłań, takich jak np. przebarwienia czy tkliwość, które często pojawiają się po użyciu laserów czy peelingów chemicznych.

Zalecenia po zabiegu mikronakłuwania

• Przez 4 godziny po zabiegu nie można myć skóry
• Przez 24 godziny nie należy używać kremów UV, po tym czasie należy zastosować filtr przeciwsłoneczny o wysokim faktorze ochronnym. Taka ochrona przeciwsłoneczna powinna być kontynuowana przez kolejnych 10 dni
• Przez 2-3 dni nie wolno korzystać z sauny, basenu, ciepłych kąpieli, terapii laserowej, mikrodermabrazji oraz poddawać się zabiegom z wykorzystaniem peelingów i eksfoliatorów
• Przez 2-3 dni należy używać wyłącznie kosmetyków przeznaczonych do skór po takich zabiegach (kosmetyki te minimalizują uczucie dyskomfortu, zabezpieczają skórę, oraz intensywnie ją nawilżają)
• Przez 3-5 dni nie wolno korzystać z solarium, ani opalać się na słońcu

Bezpieczeństwo i higiena pracy rollerem
Aby zabieg mikronakłuwania był bezpieczny należy bezwzględnie przestrzegać kilku zasad. Przede wszystkim należy pamiętać, że jeden roller jest przeznaczony wyłącznie dla jednej osoby. Przed każdym użyciem zalecane jest obejrzenie rollera, aby wykluczyć wszelkie uszkodzenia – igły powinny być proste, a czubki igieł ostre i nie zagięte. Nie należy wykonywać zabiegu na chorej skórze – przeciwwskazaniem jest m.in. egzema, łuszczyca, zaburzenia krwawienia, zaburzenia odporności, grzybica, otwarte rany, keloidy, cukrzyca, opryszczka, zapalne odmiany trądziku pospolitego, II i III faza trądziku różowatego, uczulenie na metal. Włókniaki i znamiona powinny być omijane. Ważne jest, aby po zabiegu klientce należy udostępnić kontakt z osobą wykonującą zabieg, by mogła szybko uzyskać pomoc, w przypadku, gdy po zabiegu coś niepokojącego dzieje się ze skórą.
Rollery są pakowane w warunkach sterylnych, nie ma więc potrzeby sterylizacji rollera przed pierwszym użyciem, jeżeli otwieramy nowe opakowanie. Po użyciu roller należy opłukać pod ciepłą, bieżącą wodą oraz usunąć pozostałości naskórka i kosmetyków z igieł za pomocą miękkiej szczoteczki. Następnie wysuszyć, spryskać środkiem dezynfekcyjnym i umieścić do całkowitego wysuszenia w kapturku ochronnym opisanym nazwiskiem klientki oraz liczbą przeprowadzonych dotychczas zabiegów. Głowica rollera jest bardzo delikatna i może być sterylizowana wyłącznie metodą radiacji jonizacyjnej promieniami gamma. Sterylizacja termiczna może spowodować uszkodzenie rollera.

Okres przydatności rollera do użycia zależy to od tego, jak często urządzenia te są eksploatowane, jak długie igły posiadają oraz jak duża jest zwykle powierzchnia zabiegu. Roller należy wymienić, gdy igły trudno wkłuwają się w skórę, są skrzywione i kaleczą skórę.

Niestosowanie się do tych zaleceń może powodować wiele różnorodnych powikłań, których skutki mogą być trudne do usunięcia.
 

Joanna Klonowska
Wydział Nauk o Zdrowiu
Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie