Lodowy masaż

W trakcie mroźnej zimy większość z nas tęskni za gorącymi promieniami słońca. I choć w długie, zimowe miesiące nie brzmi to zachęcająco, to właśnie niska temperatura, przed którą teraz każdy uciekłby na rajską plażę, działa na skórę odmładzająco i jest sprzymierzeńcem urody!

Krioterapia poprzedza lub stanowi leczenie uzupełniające wielu chorób. Jednak od pewnego czasu używana jest także do utrzymania lub przywracania urody ciała. Jedną z możliwości wykorzystania w kosmetologii miejscowych form terapii zimnem, z zastosowaniem temperatur poniżej 0°C, są zabiegi przy użyciu lodu lub wody z lodem. Szczególnie skuteczna jest kriostymulacja masażem lodem. Wspomaga zabiegi mające na celu redukcję cellulitu oraz znakomicie poprawia kondycję skóry.

Dobroczynne działanie masażu lodem znane było już od Starożytności. Hipokrates sugerował stosowanie lodu nie tylko dla zmniejszania bólu, krwawienia oraz obrzęku, ale także w celu poprawy wyglądu ciała. Według przekazów historycznych sekretem nieprzeciętnej urody, żyjącej w II poł. XVIII polskiej księżnej Aleksandry Zajączkowej, i młodości, którą zachwycała do później starości, były kąpiele w lodowatej wodzie, nacieranie ciała lodem, spanie w nieogrzewanej sypialni ochładzanej lodem oraz spożywanie tylko zimnych posiłków. W dzisiejszych czasach masaż lodem może być stosowany w nowoczesnych ośrodkach SPA i salonach urody.

Znaczenie masażu lodem dla mikrokrążenia krwi

Sensem bicia serca jest dostawa życiodajnej, utlenowanej i zawierającej składniki odżywcze krwi do naczyń włosowatych (kapilarnych), czyli do obszaru wymiany substancji między krwią a komórkami tkanek i narządów. Ten krytyczny odcinek krwioobiegu nazywa się mikrokrążeniem. Właściwe krążenie krwi, szczególnie w obszarze mikroskopijnych naczyń włosowatych jest kluczowe dla naszego zdrowia. Masaż lodem działa jak “rozrusznik” najważniejszego dla zdrowia obszaru – mikrokrążenia. Naczynia włosowate składają się z „dostawczych” mikrotętniczek (prekapilar) oraz „odsysających” mikrożyłek (postkapilar), które odprowadzają odpady komórkowej przemiany materii. Naczynka tworzą ogromną sieć liczącą blisko 100 000 km. W przeciwieństwie do żył i tętnic, których ściany są grube i zbudowane z trzech warstw, naczynia włosowate są zbudowane tylko z jednej cienkiej warstwy śródbłonka, dzięki czemu mogą być bardzo cienkie (ok. 0,01 mm) i dobrze przepuszczalne. To umożliwia przesączanie się z naczyń włosowatych substancji odżywczych do płynu pozakomórkowego oraz z powrotem – zassanie komórkowych odpadów przemiany materii.

Mikrokrążenie odpowiada za ważne dla zdrowia i życia procesy:

• Oddychanie komórkowe: z prekapilar do płynu międzykomórkowego a następnie do komórek przenika najważniejszy składnik – tlen, który opuszcza czerwone krwinki – erytrocyty – które go transportują.
• Odżywianie komórkowe: z prekapilar do płynu międzykomórkowego a następnie do komórek przenikają substancje odżywcze – glukoza, tłuszcze, mikroelementy i witaminy.
• Oczyszczanie komórkowe: do postkapilar przenikają wykorzystane przez komórki tlen i substancje odżywcze w postaci szkodliwych produktów przemiany materii, takich jak – dwutlenek węgla, mocznik, itp.

 

Obniżenie temperatury otoczenia do niższych wartości od strefy komfortu cieplnego skóry uruchamia mechanizmy adaptacyjne regulacji cieplnej ustroju:

1. W pierwszej fazie krótkotrwałego działania zimna skóra jest blada. Skurcz naczyń krwionośnych skóry i tkanki podskórnej występujący pod wpływem niskich temperatur, zmniejsza przepływ krwi i ogranicza w ten sposób oddawanie ciepła otoczeniu. Jest to reakcja odruchowa, będąca następstwem pobudzenia receptorów zimna skóry. Zachodzi ona w wyniku wyładowań powstałych we włóknach współczulnych unerwiających naczynia krwionośne. Nasilenie tej zmiany zależy zarówno od temperatury, jak i od szybkości jej obniżania w czasie. W fazie tej następuje zmniejszenie przemiany materii miejscowej i zwiększenie przemiany materii w części rdzeniowej. Dochodzi również do zwiększenia ciśnienia tętniczego i żylnego krwi, zwiększenia napięcia mięśni szkieletowych oraz zmniejszenie przewodnictwa nerwowego a także zmniejszenie uwalniania mediatorów bólu i zapalenia.

2. Po chwili następuje druga faza, w której mechanizmy regulacyjne powodują rozszerzenie naczyń krwionośnych. Skóra przybiera barwę różową z powodu zwiększonego ukrwienia. Zwiększony w ten sposób przepływ krwi powoduje podwyższenie temperatury do ok. 8 °C. Następuje zmniejszenie napięcia nerwowego oraz spadek ciśnienia tętniczego i żylnego krwi, zmniejszenie lub zniesienie bólu.

3. W kolejnej fazie następuje ponowny skurcz naczyń, a następnie kolejne ich rozszerzenie. Zachodzący pod wpływem zimna skurcz naczyń powierzchownych powoduje zwiększenie oporu naczyniowego na obwodzie, czego następstwem jest podwyższenie ciśnienia skurczowego krwi i obciążenie serca pracą zwiększającą zapotrzebowanie na tlen. Mimo, że praca serca zwiększa się, to jednak w tych warunkach częstość jego skurczów maleje.

 

Korzyści z masażu lodem dla skóry

Stymulacja skóry zimnem wywołuje naprzemienny skurcz i rozkurcz naczyń krwionośnych. To wywołuje efekt pompujący. W skórze aktywuje się mikrokrążenie, co poprawia dotlenienie komórek a aktywne składniki odżywcze lepiej penetrują wszystkie warstwy skóry. Następuje polepszenie funkcjonowania skóry, która lepiej oddycha i jest lepiej odżywiona. Dzięki temu zabieg ten pomaga skórze odzyskać blask, jędrność i elastyczność.
Masaż lodem pomaga też pozbyć się nadmiaru tkanki tłuszczowej. Dotlenione komórki lepiej zużywają swoje rezerwy energetyczne a silne ukrwienie tkanki poddanej zabiegowi, mające na celu wyrównanie utraty ciepła, które utrzymuje się przez pewien czas po zabiegu, powoduje przyspieszenie metabolizmu tych miejsc i przyczynia się do ich odtłuszczania. Masaż lodem może stanowić jedno z podstawowych działań antycellulitowych. Stymulacja mikrokrążenia pozwalająca na resorpcję nadmiernej ilości płynu z przestrzeni pozakomórkowej do naczyń – poprawiając metabolizm komórek tłuszczowych – redukuje cellulit.

Masaż lodem w pierwszym momencie powoduje gwałtowne obkurczanie się powierzchniowych naczyń krwionośnych, tym samym zmniejsza obrzęk i przez to zmniejsza stan zapalny. Dlatego zalecany jest w podostrych i przewlekłych stanach zapalnych i stanach pourazowych. Z tego samego powodu zabieg ten może być pomocny również przy różnego rodzaju poparzeniach, w tym w stanach poparzenia słonecznego.

Masaż lodem podwyższa próg bólu poprzez zmniejszenie przewodnictwa nerwowego i obniżenie reaktywności obwodowych zakończeń czuciowo-nerwowych oraz doskonale obniża napięcie mięśniowe. Dlatego może również znaleźć zastosowanie w sytuacjach nadmiernego napięcia nerwowego oraz stresu związanego ze zwiększonym napięciem mięśniowym czy bólami głowy. Zabieg ten ma wybitne działanie odprężające!

 

Korzyści z masażu lodem dla ciała:

• Stopy – Pomaga przy obrzękach, zmęczeniu, a także przy halluksach, ostrodze piętowej. Pobudza zakończenia nerwów.
• Łydki – Przeciwdziała uczuciu „ciężkich nóg”. Regeneruje mięśnie. Redukuje zakwasy.
• Kolana – Działa przeciwzapalnie. Poprawia funkcję stawu. Zmniejsza bolesność kolan.
• Uda, pośladki – Redukuje tkankę tłuszczową. Zmniejsza cellulit. Napina skórę.
• Brzuch – Redukuje tkankę tłuszczową. Uelastycznia, napina i ujędrnia skórę brzucha po ciąży, po odchudzaniu. Zapobiega wiotczeniu skóry.
• Piersi – Wskazany w okresie laktacji. W czasie pomiędzy karmieniem zmniejsza zastój pokarmu. Zmniejsza bolesność piersi.
• Plecy – Przy bólach pleców obniża reakcję zapalną i natężenie bólu. Wskazany w dyskopatiach. Lepszy niż ciepłe okłady.
• Twarz – Przeciwdziała obrzękom. Zmniejsza pory. Poprawia sprężystość skóry. Wzmacnia naczynka. Dotlenia. Witalizuje.

 

Metodyka wykonania masażu lodem

• Przed zabiegiem należy ocenić stan gospodarki ciepłem organizmu klienta, a więc uwzględnić skargi na marznięcie, występowanie dreszczy, zwrócić uwagę na barwę skóry.
• Zabiegu nie wykonuje się u klienta zziębniętego np. bezpośrednio po przyjściu z zimnego powietrza, zdenerwowanego, po źle przespanej nocy czy złym samopoczuciu. Zawsze należy brać pod uwagę przeciwwskazania.
• Czas masażu powinien być bezpiecznie krótki, tak aby nie wywołać intensywnego wtórnego przekrwienia.
• Podczas zabiegu klient powinien wygodnie i spokojnie siedzieć lub leżeć w zależności od okolicy wykonywania zabiegu.
• W pomieszczeniu, gdzie wykonywany jest zabieg powinna być temperatura pokojowa.
• Osoba wykonująca zabieg powinna wykonywać okrężne ruchy kawałkiem lodu nad powierzchnią ciała objętą poddaną zabiegowi. Można wykorzystać dostępne na rynku specjalne aplikatory do lodu tak, aby nie stykał się on bezpośrednio ze skórą.
• Masaż należy rozpocząć od partii ciała najbardziej odległych od serca, przesuwając się w jego kierunku.
• Wykonując zabieg należy unikać tych partii skóry, które leżą bezpośrednio ponad wystającymi częściami kostnymi. Nie należy w tych miejscach oczekiwać efektów terapeutycznych a można doprowadzić do odmrożeń.
• Podczas zabiegu należy obserwować klienta, jego reakcje, odczucia, stan ogólny i barwę skóry. Skóra powinna być dobrze ucieplona i sucha. W przypadku zmiany zabarwienia skóry wskazującej na nieprawidłową reakcje naczyniową – bladość, zasinienie, ból, dreszcze, zabieg należy przerwać.
• Masaż lodem można wykonywać w domu, nawet codziennie. Krótki masaż jest wskazany PO zakończonej kąpieli lub prysznicu. Wbrew powszechnym opiniom, masaż lodem nie powinien być wykonywany podczas ciepłej kąpieli, ponieważ gwałtowne różnice temperatur mogą spowodować pękanie naczynek.

 

Przeciwwskazania oraz możliwe działanie niepożądane

Masaż lodem rzadko wywołuje działania niepożądane i zwykle wiążą się one z nieuwzględnieniem przeciwwskazań. W przypadku kosmetologicznego wykorzystania tego zabiegu najważniejszymi przeciwwskazaniami są: przeziębienie, różnego pochodzenia ostre schorzenia dróg oddechowych, grypa, osłabienie organizmu, ostre stany zapalne i uszkodzenia skóry – masażu nie można stosować na otwarte rany. W przypadku poważnych schorzeń układu krążenia może wystąpić silnie zmniejszona reaktywność naczyń krwionośnych, co może powodować nieadekwatne reakcje na zimno. Przy schorzeniach serca masaż lodem może spowodować jego kołatanie – należy wtedy zaprzestać masażu i poinformować o niepożądanych objawach lekarza. Zbyt długi lub bezpośredni kontakt lodu ze skórą może się wywołać nadmiernie długo utrzymujące się wtórne zaczerwienie skóry a nawet odmrożenia.

Joanna Klonowska
Wydział Nauk o Zdrowiu
Wyższa Szkoła Inżynierii i Zdrowia w Warszawie