Olej Mongongo i Kalahari - skarby afrykańskiej kultury w kosmetyce
Od kilku lat daje się w Polsce zauważyć zjawisko intensywnego rozwoju dziedziny jaką jest kosmetologia. Wynika to z coraz większych potrzeb społeczeństwa, a także determinacji
i dążenia ludzi do precyzyjnego wyglądu, a przede wszystkim zatrzymania bądź zminimalizowania widoczności oznak starzenia. Troska o wygląd zewnętrzny towarzyszy człowiekowi od dawna, jednak dopiero w XXI wieku szeroka i ciągle rosnąca gama produktów kosmetycznych oferowanych na rynku, pozwala każdemu dobrać optymalny i właściwy dla siebie kosmetyk. Coraz większą uwagę zwraca się na etykiety produktów kosmetycznych, a co z tym idzie na ich skład.
Występujące na rynku kosmetycznym naturalne oleje roślinne są jednym z głównych i chętnie dodawanych składników kosmetyków mających pielęgnować i upiększać skórę. Jak wiemy wiele olei posiada nie tylko właściwości pielęgnacyjne, poprawiające wygląd naszej skóry i włosów, ale również lecznicze. Ich niewątpliwą zaletą jest duża ilość składników odżywczych, mikro i makro elementów, witamin a nawet naturalnych antybiotyków. Często pełnią rolę medium, w którym rozpuszczane są składniki aktywne tak, aby zwiększyć ich bioprzyswajalność przez skórę. Są stosowane przede wszystkim jako składniki fazy olejowej w kremach, mleczkach, emulsjach i wielu innych układach. Ich obecność poprawia właściwości, jak również gwarantuje właściwą konsystencję produktu.
Naukowcy pracujący nad pozyskiwaniem nowych olejków ciągle odkrywają nowe, cudowne i niezwykłe właściwości egzotycznych roślin. Oleje z nich pozyskiwane są bogactwem wielu cennych, naturalnych składników aktywnych.
Cudowne egzotyczne oleje
Na początku XX wieku stworzono gamę niezwykłych olei, pozyskiwanych z egzotycznych, afrykańskich owoców. Powstały one z myślą wzbogacenia rynku kosmetycznego skarbami afrykańskiej, dzikiej kultury, które różnią się nieco od tradycyjnych, znanych już olei o właściwościach pielęgnacyjnych. Jednym z nich jest Olej Mongongo.
Już od tysięcy lat afrykańscy Buszmeni wykorzystywali Olej Mongongo jako maść chroniącą skórę przed słońcem oraz niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Jasnożółty olej był pozyskiwany z pestek owoców Mongongo - Schinziophyton Rautanenii. Oprócz działania kosmetycznego, owoce Mongongo stanowiły źródło pokarmu. Wśród Buszmenów zamieszkujących Botswanę nie zaobserwowano wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, który pojawia się wraz z wiekiem. Prawdopodobnie było to spowodowane spożywaniem posiłków zdominowanych przez te owoce. Na poniższym schemacie przedstawiono proces ekstrakcji w wyniku, którego współcześnie otrzymuje się olej Mongongo.
Rysunek 1. Schemat ekstrakcji Oleju Mongongo
Proces przygotowania, tłoczenia i oczyszczania oleju Mongongo jest całkowicie naturalny, dlatego wiele cennych składników aktywnych pozostaje w surowcu, a nie uwalnia się podczas destrukcyjnych procesów. Zawartość naturalnych antyoksydantów sprawia, że surowiec nie musi być dodatkowo wzbogacany aby przedłużyć jego trwałość.
Olej Mongongo zawiera od 20 do 32% Kwasu α-eleostearynowego, który posiada trzy sprzężone, podwójne wiązania. Jest on prekursorem CLA (Conjugated Linoleic Acid), czyli sprzężonego kwasu linolowego należącego do grupy kwasów omega-6. Wzrastające zainteresowanie tematem oraz przeprowadzone liczne badania potwierdzają pozytywny wpływ CLA na stan zdrowia człowieka, który przede wszystkim inhibituje rozwój komórek nowotworowych.
Rysunek 2. Kwas α-eleostearynowy
Występujące w cząsteczce kwasu sprzężone wiązania podwójne są wysoce reaktywne wobec ciepła i światła, indukując liczne reakcje łańcuchowe. W obecności tlenu oraz pod wpływem ciepła i światła olej Mongongo, bogaty w nienasycone kwasy tłuszczowe, ulega oksypolimeryzacji tworząc strukturę siatkową. Reakcje te zachodzą szybko, ponieważ sprzężone kwasy tłuszczowe są wysoce reaktywne.
Rysunek 3. Przykładowa struktura utworzonego oksypolimeru
Kwas α-eleostearynowy w wyniku polimeryzacji tworzy na powierzchni skóry powłokę ochronną chroniącą komórki przed stresem oksydacyjnym i niekorzystnymi warunkami środowiskowymi. Szczególnie wysoką skuteczność ochronną wykazuje w stosunku do włókien włosów chroniąc je nie tylko przed czynnikami zewnętrznymi, ale także przed mechanicznymi uszkodzeniami.
Rysunek 4. Tworzenie ochronnej powłoki na włóknach włosa
Pokazując niezwykłe właściwości afrykańskich olei, należy również wspomnieć o oleju z pestek arbuza pochodzącego z Sawanny Kalahari w Afryce (Citrullus Lanatus) nazwanym potocznie Olejem Kalahari. Poprzez niezwykłe właściwości zyskuje on coraz większe uznanie na rynku kosmetycznym. Nie każdy wie, że zawarte w tym owocu maleńkie, ciemne pestki mają niezwykłe działanie w stosunku do komórek skóry, włosów czy paznokci.
Pestki arbuza afrykańskiego, dzięki wysokiej zawartości tłuszczu (nawet do 50%) są uwalniane z owocu, suszone, a następnie kruszone. Tak przygotowany surowiec poddaje się tłoczeniu na zimno dzięki czemu olej zachowuje wszystkie swoje najcenniejsze składniki. Taki surowiec może być stosowany jest jako składnik kosmetyku lub bezpośrednio aplikowany na skórę.
Pestki arbuza to przede wszystkim bogate źródło karotenoidów i likopenu. Uważa się, że likopen chroni komórki skóry przed działaniem nowotworów.
Rysunek 5. Wzór strukturalny likopenu
Co więcej, Olej Kalahari jest źródłem cytruliny - aminokwasu, którego organizm używa do wytworzenia innego aminokwasu - argininy (wykorzystywanej w cyklu mocznikowym do usuwania amoniaku z organizmu).
Rysunek 6. Wzór strukturalny cytruliny
Cytrulina zawarta w pestkach arbuza afrykańskiego doskonale sprawdza się dla osób intensywnie trenujących, których mięśnie narażone są na skurcze i zakwasy. Udowodniono również, że aminokwas ten ma zdolność wpływania na uczucie bólu i jego minimalizowanie po wysiłku.
Pestki Arbuza Kalahari są skarbnicą mikroelementów i witamin z grupy B, których zadaniem jest kontrola przemian energetycznych w organizmie. Ponadto mają zdolność zatrzymywania wytwarzania serotoniny, histaminy i prostaglandyn, które przyczyniają się do powstawania stanów zapalnych. Naturalna zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych i antyoksydantów (głównie ɣ-tokoferolu) sprawia, że skóra jest chroniona przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi. Olej Kalahari dodatkowo niweluje przebarwienia stabilizując poziom melaniny w skórze, a przy tym dodaje skórze blasku sprawiając, że wygląda zdrowo i pięknie. Surowiec często stosuje się w kosmetykach przeciwzmarszczkowych, gdyż ma silne działanie nawilżające i napinające skórę, a przy tym nie zatyka porów. Może być zatem stosowany do każdego rodzaju skóry.
Prace nad stworzeniem serii egzotycznych olejków do ciała na bazie afrykańskich olejów zostały już zakończone, a produkty niebawem pojawią się na rynku. A jak zostaną odebrane przez konsumentki? Czekamy na Wasze opinie…
Autorzy
- Mgr Katarzyna Stolarczyk, absolwentka Wydziału Chemii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Technolog w firmie Cossi, współautorka receptur kosmetyków do ciała i włosów na bazie egzotycznych olejków afrykańskich.
- Mgr Sylwia Podsiadło, absolwentka Wydziału Chemii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach, Technolog w firmie Cossi, współautorka receptur kosmetyków do ciała i włosów na bazie egzotycznych olejków afrykańskich.
- Mgr Inż. Grzegorz Sychowski, absolwent Wydziału Technologii Chemicznej Politechniki Krakowskiej, Dyrektor ds. Technologicznych, koordynator procesu wdrażania na rynek produktów marki Cossi m.in. na bazie egzotycznych olejków afrykańskich.
Bibliografia
- Konopacka-Brud, I. (2010). Kosmetyki naturalne czy" naturalne"?. Chemik, 64(10), 641-648.
- Oyeleke, G. O., Olagunju, E. O., & Ojo, A. (2012). Functional and physicochemical properties of watermelon Citrullus Lanatus seed and seed-oil. IOSR J. Appl. Chem, 2(2), 29-31.
- Ubuntu Mongongo Reticulation. Aldivia. 1st publication, 2012
- All about Ubuntu Mongongo Virgin. Aldivia.
- Extraction Process Ubuntu Mongongo Virgin. Aldivia.
