Odpowiedzialność za nieudany zabieg

Kilka tygodni temu polskie media obiegła informacja o fryzjerce, która zobowiązana została do zapłaty na rzecz swojej klientki kwoty 10.000 zł tytułem zadośćuczynienia za nieudany zabieg trwałej ondulacji. Istotnie, w dniu 15 lutego 2017 roku w sprawie pod sygnaturą akt I C 1622/15 zapadł wyrok Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku, w którym zasądzono na rzecz byłej klientki salonu fryzjerskiego wspomnianą kwotę tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, jak również kwotę 807,30 zł tytułem odszkodowania. Wyrok nie jest prawomocny, jednakże stanowi on istotny punkt wyjścia do rozważań o odpowiedzialności cywilnoprawnej przedsiębiorców z branży fryzjerskiej i kosmetycznej.

Wykonanie zabiegu kosmetycznego wiąże się z zawarciem (choćby ustnie lub w sposób dorozumiany) umowy o świadczenie usług kosmetycznych, powstaniem określonych zobowiązań. Zgodnie z zasadami prawa cywilnego zawinione, nienależyte wykonanie zobowiązania wiąże się z koniecznością pokrycia powstałej z tego tytułu szkody. W omawianej sytuacji odszkodowanie jest zatem rekompensatą za wyszczególnione, określone kwotowo straty majątkowe zaistniałe wskutek nieprawidłowego wykonania umowy. W przeciwieństwie do szkody w mieniu, szkoda na osobie obejmuje uszczerbki wynikające z uszkodzenia ciała, rozstroju zdrowia, pozbawienia życia oraz naruszenia innych dóbr osobistych człowieka. Niewątpliwie w tym ostatnim katalogu mieści się wizerunek, który definiuje się jako dostrzegalne fizyczne cechy człowieka, tworzące jego wygląd, a który to jest właśnie przedmiotem większości zabiegów kosmetycznych. W przypadku błędnie wykonanego zabiegu kosmetycznego na odszkodowanie składać będą się w szczególności: zwrot kosztu samego zabiegu oraz środków poniesionych na kolejne zabiegi, kuracje i kosmetyki niwelujące jego negatywne skutki. Podkreślenia wymaga, że odszkodowanie należne jest tak długo, jak pomiędzy wadliwie wykonanym zabiegiem, a poniesionym przez klienta kosztem zachodzi adekwatny związek przyczynowo-skutkowy, a fakt i wysokość uiszczonych przez to środków została należycie udowodniona.

Poszkodowany w wyniku zabiegu klient może, poza żądaniem odszkodowania, dochodzić zapłaty zadośćuczynienia. Zadośćuczynienie stanowi pieniężną rekompensatę za doznaną krzywdę, cierpienia psychiczne. Jego wysokość jest często trudna do określenia, a w przypadku sporu sądowego w dużej mierze zależy od uznania Sądu. Doktryna prawa wskazuje, że oceniając wysokość należnego zadośćuczynienia brać pod uwagę należy m.in. takie czynniki jak: rodzaj naruszonego dobra, zakres i rodzaj rozstroju zdrowia, czas trwania cierpień, ból, inne dolegliwości oraz cierpienia psychiczne, czyli negatywne uczucia przeżywane w związku z cierpieniami fizycznymi lub następstwami uszkodzenia ciała, wiek poszkodowanego, intensywność ujemnych doznań fizycznych i psychicznych, rokowania na przyszłość, stopień winy sprawcy, a także ujemne skutki zdrowotne jakie osoba poszkodowana będzie zmuszona znosić w przyszłości. Nadmienić wypada, że o ile rekompensaty za doznaną krzywdę w formie zadośćuczynienia w Polsce nie osiągają tak zawrotnych kwot, jak np. w Stanach Zjednoczonych, to obecnie obserwuje się w orzecznictwie polskich sądów powszechnych tendencję zwyżkową co do wysokości przyznawanych sum. Na wysoką kwotę zadośćuczynienia określonego w związku z nieudanym zabiegiem kosmetycznym niewątpliwe liczyć mogą osoby, dla których wygląd jest „narzędziem pracy”, np. aktorzy czy modelki.

Zauważyć należy, że w przypadku gdy osobą błędnie wykonującą zabieg kosmetyczny jest pracownik, na mocy przepisów kodeksu pracy odpowiedzialność cywilną względem klienta ponosić będzie pracodawca. Odpowiedzialność majątkowa takiego pracownika względem pracodawcy, który wypłacił pokrzywdzonemu klientowi stosowne odszkodowanie, zawężona jest do kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu powstania szkody – ograniczenia tego nie stosuje się jednak, gdy szkoda wyrządzona została umyślnie.

Warto także wspomnieć, że poza odpowiedzialnością cywilnoprawną, w pewnych okolicznościach, nieudany zabieg może zakończyć się dla osoby go wykonującej negatywnymi konsekwencjami na gruncie prawa karnego. Wszak osoba, która swoim działaniem spowodowała naruszenie czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia trwający nie dłużej niż 7 dni podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności, albo pozbawienia wolności do nawet 2 lat.

Nawet wysoka specjalizacja, wiedza i doświadczenie kosmetyczki czy kosmetologa czasem może nie wystarczyć, by uchronić się przed wykonaniem zabiegu, którego efektem będzie powstanie po stronie klienta majątkowej szkody i/lub poczucia krzywdy, niezadowolenia, dyskomfortu fizycznego i psychicznego. W takiej sytuacji warto wiedzieć jakie roszczenia przysługują klientowi – tak, by móc wstępnie ocenić ich zasadność i podjąć stosowne kroki celem rozwiązania zaistniałej sytuacji. Żywię nadzieję, że niniejszy artykuł pozwolił Państwu na zaznajomienie się z podstawowymi, prawnymi aspektami odpowiedzialności za nieudany zabieg kosmetyczny.

Amadeusz Borkowski
aplikant adwokacki
Borczyk Strubel Kancelaria Prawna Sp. k.