Kosmetyki - czy mogą leczyć?

Obowiązujące przepisy UE dokładnie precyzują, jakie produkty można uznać za kosmetyki, a które klasyfikuje się inaczej. Zgodnie z art. 2 Rozporządzenia Komisji Europejskiej (WE1223/2008) dotyczący produktów kosmetycznych, „produkt kosmetyczny” oznacza każdą substancję lub mieszaninę przeznaczoną do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego (naskórkiem, owłosieniem, paznokciami, wargami oraz zewnętrznymi narządami płciowymi) lub z zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała. W preambule do Rozporządzenia doprecyzowano, iż przepisy dotyczą tylko produktów kosmetycznych, nie obejmują zaś produktów leczniczych, wyrobów medycznych, leków, czy substancji biobójczych. To oznacza że podstawową i jedyną funkcją kosmetyków jest pielęgnacja, a nie leczenie.

Obecnie powszechnie znana jest grupa produktów nazwana kosmeceutykami. Pojęcie to wprowadził dr Albert M. Kligman. Wg niego kosmeceutyki to środki kosmetyczne o działaniu leczniczym, tj. preparaty o działaniu pielęgnacyjno-leczniczym, które oprócz właściwości pielęgnacyjnych i upiększających wykazują również zdolność wpływania na procesy fizjologiczne zachodzące w skórze oraz wspomagają leczenie niektórych dermatoz. Jest wiele znanych surowców kosmetycznych, na których oparte są kosmeceutyki. Należą do nich m.in. witaminy, antyoksydanty, kwasy owocowe czy peptydy.

Są substancje naturalne, wytworzone w procesach biotechnologicznych, które wprost wykazują działanie lecznicze. Związki te są wykorzystywane wprost jako surowce kosmetyczne. Ich niezwykłość wywodzi się jednak z tego, iż zostały poddane badaniom klinicznym (w identycznych procesach jak badania kliniczne leków). Wyniki takich badań potwierdziły jednoznacznie nie tylko możliwość zastosowania ich w preparatach pielęgnacyjnych wspomagających działanie leków ale też stosowanie substancji czynnych wprost do leczenia chorób skóry. Jednym z takich związków jest kwas 1,4,5,6-tetrahydro-2-metylo-4-pyrimidinokarboksylowy, cykliczny aminokwas otrzymywany bakterii ekstremofilowych żyjących w słonym jeziorze Wadi El Natrun w Egipcie. Ten w 100% naturalny surowiec kosmetyczny wykazuje doskonałe właściwości ochronne, nawilżające czy likwidujące niedoskonałości skóry.

Rysunek 1: Wzór strukturalny kwasu 1,4,5,6-tetrahydro-2-metylo-4-pyrimidinokarboksylowego

Najważniejszą właściwością surowca jest skuteczne leczenie neurodermatozy. Badania kliniczne dowiodły, że skuteczność kosmetyków z zawartością 5% składnika aktywnego daje analogiczne efekty jak w przypadku maści sterydowych opartych o metyloprednizolon - lek steroidowy stosowany w leczeniu m.in. atopowego zapalenia skóry o podłożu genetycznym. Poniżej przedstawiono wyniki badań klinicznych porównawczych surowca kosmetycznego i leku steroidowego. Prawa ręka była traktowana metyloprednizolonem (maść 0.25%), lewa zaś - surowcem kosmetycznym. (5%)

Obraz 1: Badania porównawcze surowca kosmetycznego i leku steroidowego

Powyższe badania dowiodły, że skuteczność kosmetyku opartego o cykliczny aminokwas w stężeniu 5% w masie jest porównywalna jak w przypadku leków steroidowych. Glikokortykosteroidy do których należy metyloprednizolon może wywoływać wiele działań niepożądanych m.in. trądzik, rozstępy skórne, opóźnienie gojenia się ran czy zapalenia naczyń. Są to tylko skutki uboczne działania leków steroidowych jakie objawiają się bezpośrednio na skórze. Zaletą cyklicznego aminokwasu jest brak występowania działań niepożądanych (Grupa docelowa: N=20, 2Xdzień, 7dni oraz 19 dni).

Jedną z przyczyn trudności w gojeniu się ran przy atopowym zapaleniu skóry jest skłonność do ich rozdrapywania. Tą skłonność wywołuje swędzenie skóry, będące jednym z objawów neurodermatozy. Badania kliniczne skupiły się także na próbie redukcji swędzenia skóry. Wyniki przedstawiono na poniższym wykresie:

Wykres 1: Ocena poziomu redukcji swędzenia w atopowej dermatozie przy zastosowaniu surowca kosmetycznego (niebieski) oraz kosmetyku na bazie kwasu glicyryzynowego (szary)

 

Mniejsza skłonność swędzenia skóry w ciągu 7 dni o 49% znacznie przyspiesza gojenie się ran w leczeniu Neurodermatozy.

Kwas 1,4,5,6-tetrahydro-2-metylo-4-pyrimidinokarboksylowy to substancja kosmotropowa bardzo stabilna w wodzie, zdolna absorbować cząsteczki enzymów, protein czy innych biomolekuł tworząc hydrokompleksy. Mechanizm ochronny aminokwasu jest bardzo prosty ale i bardzo efektywny. Utworzone hydrokompleksy są odporne na promieniowanie UV, zanieczyszczenia, alergeny, ciepło i zimno oraz stres chemiczny. Te wszystkie właściwości są wykorzystywane w preparacie opartym o cykliczny aminokwas w leczeniu chorób, szczególnie neurodermatozy.

Atopowe zapalenie skóry tradycyjnie jest leczone lekami sterydowymi. To one sprawiają, że skóra staje się cieńsza a jej koloryt bardziej wyrównany. Z powodzeniem można stosować także kremy przeciwzapalne o działaniu analogicznym jak leki steroidowe czy leki immunosupresyjne. Wszystkie te związki cechują się jednak występowaniem skutków ubocznych i działań niepożądanych podczas stosowania oraz możliwością niszczenia skóry.

Nowe rozwiązania z wykorzystaniem naturalnych substancji aktywnych dają możliwość bezpieczniejszego postrzegania chorób skóry w kontekście leczenia objawów i eliminowania przyczyn ich powstawania. Prace nad nowym kosmetykiem do leczenia neurodermatozy trwają ale efekty jego działania są bardzo obiecujące.

Mgr inż. Grzegorz Sychowski
Prezes Zarządu Chemlab Sp. z o. o
Szef Centrum Badawczo - Rozwojowego w Kieleckim Parku Technologicznym, gdzie tworzy innowacyjne receptury wyrobów kosmetycznych. Twórca marki Cell Cosmetics - kosmetyków na bazie kamieni szlachetnych. Autor kremu do rąk opartym o cykliczny aminokwas

www.chemlab.com.pl

Literatura:
[1 Nature`s Self-Defence Strategy for Global Cell Protection - Bitop AG 04/2016
[2] Rozporządzenia Komisji Europejskiej (WE1223/2008)
[3] Wolfram Sterry, Ralf Paus, Walter Burgdorf „Dermatologia”